Ξάνθη, πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού της Ξάνθης και ο μεγαλύτερος δήμος με πληθυσμό 64.450 κατοίκους σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2011, πλούσια σε πολιτιστικές δραστηριότητες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Μεθόριος αλλά και γέφυρα προς τις γειτονικές χώρες. Σταυροδρόμι Πολιτισμών. Η χαραυγή του 20ου αιώνα θα βρει τη Ξανθη υπό Οθωμανική κατοχή. Με την έναρξη του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου οι «σύμμαχοι» Βούλγαροι καταλαμβάνουν τη Ξάνθη στις 8 Νοεμβρίου 1912 και στη συνέχεια κλείνουν τα σχολεία και εκκλησίες και φυλακίζουν ή θανατώνουν αρκετούς Έλληνες, σε μια προσπάθεια να αλλάξουν το δημογραφικό χάρτη της περιοχής. Η Ξάνθη ή Ξάνθεια αναφέρεται μ΄ αυτό το όνομα απ΄ το 879 μ.Χ. Στην αρχή ήταν ένα μικρό χωριό. Πέρασε όλες τις περιπέτειες της Θράκης. Επιδρομές, καταστροφές, συγκρούσεις (με Γότθους, Ούννους, Βούλγαρους, Σλάβους, Αβαρούς), εμφύλιες συρράξεις. Οι Οθωμανοί Τούρκοι βρίσκουν την περιοχή με εξαντλημένο τον πληθυσμό και κατεστραμένα σχεδόν τα πάντα. Από τα βάθη της Μικρασίας φέρνουν εποίκους. Τότε δημιουργείται η Γενισέα (από Γούρικους επυλίδες), ενώ το Ωραίο και η Ξάνθη είναι χριστιανικά και ελληνικά κέντρα. Οι Πομάκοι, ορεινός πληθυσμός της Ροδόπης αποκλεισμένος στη δυσπρόσιτη οροσειρά, διατήρησαν τα πανάρχαια ήθη και έθιμά τους, μολονότι εξισλαμίστηκαν, κυρίως τον 17ο αιώνα. Στα 1715 η Ξάνθη είναι περίφημη για τα καπνά της, το ίδιο και η Γενισέα. Το εμπόριο του καπνού σε όλη την Ευρώπη ανέδειξε τη Ξάνθη. Ουσιαστικό ρόλο σε όλη την εξέλιξή της έπαιξαν οι δύο σεισμοί το Μάρτιο και τον Απρίλιο του 1829, οπότε καταστράφηκε η πόλη.Αμέσως βέβαια άρχισε η ανοικοδόμηση.Από το 1860 έχουμε και την ανάπτυξη της Δημογεροντίας Ξάνθης.Το 1870 καίγεται η Γενισέα και όλες οι υπηρεσίες μεταφέρονται στην Ξάνθη,που τότε φτάνει να έχει 10.000 κατοίκους.Το 1891 περνά η σιδηροδρομική γραμμή κοντά στην πόλη. Η Ξάνθη γνωρίζει μεγάλη οικονομική ακμή μέχρι το 1912 που αρχίζει μια περίοδος βίαιη, σκοτεινή. Το 1912 η πόλη κυριεύεται από τους Βούλγαρους, σε 8 μήνες την ελευθερώνει ο ελληνικός στρατός, σε λίγο όμως την κυριεύουν πάλι οι Βούλγαροι ως το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, οπότε μετά από διπλωματικούς χειρισμούς και αγώνες, η Δυτική Θράκη το 1919 περιέρχεται στην Ελλάδα.
Η πόλη της Ξάνθης φέρει σήμερα έκδηλα τα ίχνη της ιστορικής πορείας. Μοντέρνα ξενοδοχεία και παραδοσιακά χάνια με εντυπωσιακή αρχιτεκτονική, παλιά κτίρια, επιβλητικά καπνομάγαζα, πολυκατοικίες και μικρόσπιτα, πολυτελή καταστήματα, μαγαζάκια και εργαστήρια, καμπαναριά να σημαίνουν τις ώρες, κι ένας πύργος Ρολογιού να δεσπόζει στην κεντρική πλατεία. Η Ξάνθη απέχει 224 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη, 713 χλμ. από την Αθήνα, 121 χλμ. από την Αλεξανδρούπολη και 165 χλμ. από τους Κήπους. Διαθέτει αεροπορική σύνδεση με την Αθήνα μέσω του αεροδρομίου της Καβάλας, και σιδηροδρομικώς με την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την Αλεξανδρούπολη. Επίσης η Ξάνθη είναι έδρα της Πολυτεχνικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου της Θράκης.
Στην πόλη υπάρχουν πολλες καφετέριες, πολλά εστιατόρια, ταβέρνες, ουζερί, που σερβίρουν ντόπιες νοστιμιές. Βρίσκονται τόσο στην πόλη, όσο και στα περίχωρά της προς τη θάλασσα και την ορεινή περιοχή. Η Ξάνθη είναι ονομαστή για τα γλυκά της. Καριόκες, σουτζούκ λουκούμια, σιροπιαστά, κλπ. Μπορεί να βρεί κανείς οτιδήποτε θελει σε αφθονία τόσο στα μαγαζιά, όσο και στο παζάρι που γίνεται κάθε Σάββατο. Επίσης η Ξάνθη είναι ξακουστή και για το καρναβάλι της με αναφορές, τόσο στη λαική τοπική παράδοση, όσο και στη σύγχρονη επικαιρότητα. Οι κάτοικοι της Ξάνθης είναι ιδιαίτερα φιλόξενοι.
Δείτε μερικά βίντεο από την πόλη μας...
