Η Σταυρούπολη είναι το διοικητικό κέντρο του Δήμου. Κωμόπολη, δίπλα στον ποταμό Νέστο, 28 χλμ. από την πόλη της Ξάνθης. Κέντρο καλλιέργειας καπνού μέχρι τη δεκαετία του '60. Διατηρεί έντονα τα σημάδια της οικονομικής ευημερίας του παρελθόντος, στην πολεοδόμηση και στα κτίσματα της. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον από αρχιτεκτονική άποψη, παρουσιάζουν πολλές παλιές κατοικίες. Λιθόκτιστες με εξοχές που στηρίζονται σε ξύλινους δοκούς, προς την πλευρά του δρόμου. Στην περίοδο της οικονομικής ευημερίας, σε όλη την περιοχή έχουμε διώροφες κατοικίες με νεοκλασσικές επιρροές. Νότια της Σταυρούπολης, μόλις 5 χλμ. βρίσκονται τα Κομνηνά. Στο χωριό λειτουργούν οικοτουριστικές εγκαταστάσεις με μικρό συνεδριακό χώρο, καθώς επίσης και το τηλεματικό σύστημα Ιχνηλάτης, τα οποία αποτελούν πόλο έλξης για τον επισκέπτη. Επίσης λειτουργεί Μουσείο Πλεκτών. Δυτικά της Σταυρούπολης, σε απόσταση 5 χλμ. συναντούμε το χωριό του Δαφνώνα. Κάθε χρόνο, τέλη Ιουλίου, το χωριό κατακλύζεται από επισκέπτες, λόγω του τριημέρου φεστιβάλ μουσικών και θεατρικών εκδηλώσεων, γνωστό ως Δημήτρεια Δαφνώνα. Στα 3 χλμ. από το Δαφνώνα, βρίσκεται το Νεοχώρι, παλιό εμπορικό κέντρο της περιοχής. Κάθε καλοκαίρι, ο Πολιτιστικός Σύλλογος του χωριού, διοργανώνει λαογραφικές γιορτές. Βορειδυτικά στα 2 χλμ. από το Νεοχώρι, υπάρχουν δυο οικισμοί, το Άνω και Κάτω Ιωνικό. Προχωρώντας δυτικά του Νεοχωρίου, βρίσκεται το Σταυροχώρι, με την Ιερά Μονή του Αγίου Ραφαήλ, όπου συγκεντρώνεται πλήθος πιστών. Κοντά στις όχθες του Νέστου συναντάμε την Πασχαλιά, με όνομα παρμένο από τις πασχαλιές που αφθονούν στην περιοχή. Περίπου 1 χλμ. από το χωριό βρίσκεται η Δρυμιά, σε ένα ύψωμα στο οποίο δεσπόζει ο Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου. Η περιοχή κατακλύζεται από πιστούς στο πανηγύρι. Το Καρυόφυτο (Άνω & Κάτω), βρίσκεται σε υψόμετρο 570 μέτρων. Aπο το 1976 ο οικισμός του Κάτω Καρυοφύτου, έχει ανακηρυχθεί ως παραδοσιακός εξ' αιτίας της πληθώρας κτισμάτων με ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά στοιχεία. Ακολουθώντας την πορεία προς την οροσειρά της Ροδόπης, συναντάμε το Λειβαδίτη. Μέσα σε ένα λεκανοπέδιο, περιτριγυρισμένο από δάση οξιάς, Πεύκης και Συμήδας. Σε απόσταση 10 χλμ. ασφαλτοστρωμένου δρόμου, μετά το Λειβαδίτη και σε έκταση 100 στρεμμάτων κατάφυτης με λιθόστρωτα καλντερίμια και κατάλληλα διαμορφωμένους χώρους αναψυχής, βρίσκεται το Δασικό Χωριό του Ερυμάνθου. Από το Δασικό Χωριό, ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει στον επιβλητικό καταρράκτη του Λειβαδίτη, ύψους 40μ. που είναι ο μεγαλύτερος των Βαλκανίων, μετά από πεζοπορία μισής ώρας, μέσα από ένα διαμορφωμένο μονοπάτι με σήμανση. Βορειότερα του Δασικού Χωριού και μέσα σ' ένα εκτεταμένο δίκτυο δασικών δρόμων και μονοπατιών, ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί στο Μνημείο της Φύσης, στις αιωνόβιες οξιές με τα διάσπαρτα κατά θέσεις έλατα και τέλος στο Αρκουδόρεμα, με τις πέστροφες. Πέτρινα γεφύρια και χαλάσματα παλιών νερόμυλων, αποκαλύπτονται στον περιπατητή. Με αφετηρία την Σταυρούπολη, προχωρώντας προς Ξάνθη, συναντάει κανείς το Λυκοδρόμιο, γραφικό χωριό που τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει οικιστική ανάπτυξη. Από το Λυκοδρόμιο, ακολουθώντας μια χωμάτινη διαδρομή, μπορεί κανείς να φτάσει στο δάσος της Χαϊντού, με ενδιάμεσο σταθμό το εγκαταλλειμένο χωριό της Καλλιθέας, το οποίο αποτελούσε κέντρο καπνεμπορίου με τη Βουλγαρία προπολεμικά. Παράπλευρα του Εθνικού δρόμου Σταυρούπολης - Ξάνθης, βρίσκονται διάσπαρτα τα γραφικά χωριά του Μέγα Ευμοίρου,του Γέρακα, της Ορεστίνης, της Ισαίας και του Πιλήματος. Κύρια ασχολία των κατοίκων, είναι η καλλιέργεια του καπνού (πασμάς).
Στην οροσειρά της Ροδόπης, στα σύνορα με τη Βουλγαρία, υπάρχει το δάσος Δρυμός, γνωστό και ως Χαϊντού. Έχει κηρυχθεί Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης και έχει έκταση 180 στρέμματα, που στην πραγματικότητα δεν ξεπερνά τα 120. Η ψηλότερη κορυφή είναι αυτή του Γυφτόκαστρου στα 1827 μέτρα. Το δάσος της Χαϊντούς είναι δάσος υψηλό και πυκνό και παρουσιάζει εικόνα σχεδόν παρθένας μορφής. Η περιοχή καλύπτεται κατά το μεγαλύτερο μέρος της από δάση κωνοφόρων και φυλλοβόλων πλατύφυλλων ειδών. Υπάρχουν δάση πεύκης, οξιάς και σποραδικές συστάδες ελάτης. Στην περιοχή συναντά κανείς αρκετά φυτά ενδημικά της Ροδόπης, καθώς και άλλα σπάνια είδη χλωρίδας του Ελλαδικού χώρου. Υπάρχουν επίσης σπάνια είδη θηλαστικών και ορνιθοπανίδας. Στη Χαϊντού υπάρχουν γυμνές εκτάσεις και λιβάδια καθώς και γυμνές ορεινές πλαγιές. Πολλά ρυάκια και μικροί ποταμοί ρέουν με γρήγορα και κρύα νερά που αποτελούν τη ζώνη της πέστροφας.
Το Δασικό Χωριό ΕΡΥΜΑΝΘΟΥ βρίσκεται στο Δήμο Σταυρούπολης Νομού Ξάνθης, στο Δημόσιο Δάσος Δρυμού, σε υψόμετρο 1350 μέτρων. Αποτελείται από δώδεκα (12) ξύλινους κεραμοσκεπείς αυτοεξυπηρετούμενους οικίσκους των δύο (2) δωματίων, μικτού εμβαδού 65τ.μ, με δυνατότητα φιλοξενίας 4-5 ατόμων ο καθένας, καθώς και έναν μικρότερο των 2 ατόμων.
Για κρατήσεις δωματίων επικοινωνείτε με την ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ «Νέστος - Ροδόπη» στα ακόλουθα τηλέφωνα: 25420 - 21008 και 25410-63710
Ερχόμενοι στο Δασικό Χωριό μπορείτε να επισκεφτείτε τον καταρράκτη του Λειβαδίτη ύψους 35 μέτρων, ακολουθώντας το δασικό μονοπάτι που κατασκεύασε η Δασική Υπηρεσία.
